RTM XL’s Hoogbouw Overzicht 2012

Door Dirk Schennink

Rotterdam. Stad van niet lullen maar poetsen en van de opgestroopte mouwen, van de haven en de rivier, van Kubuswoningen én van wolkenkrabbers. In het Nederlandse stedelijke landschap van trapgevels en lieflijke grachtjes is de Maasstad door zijn hoogbouw een opvallende uitzondering. Rotterdam is anders en uniek. Ongepolijst en grootstedelijk. Rotterdam is dé hoogbouwstad van Nederland, en continue in verandering. Wie vanuit het zuiden over de Van Brienenoordbrug rijdt waant zicht zowaar in een enorme miljoenenstad met het uitzicht op een indrukwekkend woud van torens, de een nog hoger dan de ander. Daar kan geen andere Nederlandse stad tegenop! Maar hoe verhoudt de Rotterdamse hoogbouw zich tot die in Europa en de rest van de wereld? RTM XL zocht het uit.

Hoogbouw in Nederland
Binnen Nederland is hoogbouw een relatief nieuw begrip. In de middeleeuwen zijn al wel verschillende grote en vooral hoge kerkgebouwen gebouwd, zoals de in 1382 voltooide 112 meter hoge Dom in Utrecht, maar hierna werd het angstvallig stil. Net als in de rest van de Westerse wereld trouwens. In 1897 werd in Rotterdam, waar anders, met de bouw van het 43 meter hoge Witte Huis weer een voorzichtige eerste aanzet gegeven tot hoger bouwen. De eerste ‘wolkenkrabber’ van Europa was een feit! Het leek een kwestie van tijd voor dat de Utrechtse Dom qua hoogte van de troon gestoten zou worden.

Toch zou het nog tot 1969 duren voor dat ze daadwerkelijk werd ingehaald door een nog hoger gebouw; het 114 meter hoge Erasmus MC in Rotterdam. De Dom heeft dus maar liefst 587 jaar het Nederlandse hoogterecord in handen gehad. Een record op zich!

Gebouwen hoger dan 100 meter: Rotterdam – Den Haag – Amsterdam – Overig Nederland. © Skyscraperpage

Tegenwoordig telt Nederland 39 kantoor- en woontorens van 100 meter of hoger. Opvallend: 37 van deze gebouwen zijn sinds 1990 gebouwd en dan vooral in Rotterdam en Den Haag. Op dit moment staan er nog zes torens van 100 meter of hoger in de steigers. Ter vergelijking; in Frankrijk zijn het er drie en in Duitsland vijf. Niet slecht dus!

Rotterdamse Reuzen
Het hoogbouwmekka van de Lage Landen, Rotterdam, bouwt al vele jaren aan een indrukwekkende skyline. Voor Nederlandse begrippen in ieder geval. Verandering zit in de Rotterdamse genen. Al voor de Tweede Wereldoorlog werden er plannen gemaakt om de stad te moderniseren, met ondermeer Chicago als lichtend voorbeeld. Wolkenkrabbers moesten er komen! Inmiddels zorgen de diverse hoogbouwclusters samen met iconen als de Erasmusbrug en de Euromast voor het meest metropolitane stadsgezicht van Nederland.

Gebouwen hoger dan 100 meter, vergelijking met Brussel. © Skyscraperpage

Het voorlopige hoogtepunt in de bestorming van de Rotterdamse hemel is de door Dam & Partners ontworpen Maastoren. De toren is in 2010 opgeleverd en meet van top tot teen 164,8 óf 182,3 meter, afhankelijk van het feit of de antenne meegerekend wordt of niet. En de Euromast dan? Met zijn 185 meter is het puntje van deze mast 2,3 meter hoger dan het hoogste puntje van de Maastoren. Maar de naam zegt het al, de Euromast is een mast en geen gebouw en telt dus ‘officieel’ niet mee. Goed, het is maar net hoe je het bekijkt.

Naast de Maastoren staan er op dit moment nog 15 gebouwen van 100 meter of hoger in de stad. Maar Rotterdam bouwt door! Op de Wilhelminapier is de 150 meter hoge ‘verticale stad’, De Rotterdam, van Rem Koolhaas in aanbouw en even verderop aan de Wijnhaven verrijst de woontoren 100hoog. Maar daar blijft het uiteraard niet bij. Rotterdam is altijd een ‘work in progress’. Zoekend naar hét ultieme architectonische wonder.

Europa
Hoogbouw en Europa. Het lijkt een wat vergezochte combinatie. Toch kent Europa, buiten Rotterdam, diverse andere hoogbouwsteden. Steden als Moskou, Parijs en Frankfurt hebben in de loop der jaren een indrukwekkende skyline ontwikkeld. Er is echter een groot verschil met de Rotterdamse situatie. Waar in andere Europese skylines de kantoortorens domineren bouwt Rotterdam daarnaast ook veel woontorens. De andere uitzondering op de regel is Benidorm, waar de skyline gedomineerd wordt door hotels. Waar kiezen wij in Rotterdam voor? Een luxe appartement op grote hoogte óf een mooi uitzicht tijdens kantooruren? Beide natuurlijk. Omdat het kan in Rotterdam!

100m+ torens van Rotterdam en de 25 hoogste torens van Europa. © Skyscraperpage

Zoals uit bovenstaande diagram blijkt heeft Rotterdam (nog) geen plekje in de Europese top tien veroverd. Waarom niet? Rotterdam is een middelgrote stad en geen miljoenenmetropool zoals Moskou. Het is ook geen financieel epicentrum, zoals Frankfurt of Londen. Is het dus erg dat we Rotterdam niet in de top tien terug zien? Welnee! Een goede skyline is veel meer dan een paar hoge torens. Kijk maar naar de Wilhelminapier. Een mooiere setting is moeilijk voor te stellen. Nergens anders leggen de grootste cruiseschepen ter wereld aan op steenworp afstand van de modernste wolkenkrabbers. Uniek en echt Rotterdams!

Wereld
Om de vergelijking compleet te maken kijken we natuurlijk ook op wereldschaal. De 829 meter hoge Burj Khalifa uit Dubai is voor de meeste mensen een bekende, maar wie heeft er een beeld bij het Guangzhou International Finance Center uit de gelijknamige stad in China of de Zifeng Tower uit het eveneens Chinese Nanjing? Er blijkt wereldwijd ,op hoogbouw vlak, niet een dominerende stad te zijn. Wat we wel zien is dat zeven van de tien hoogste gebouwen ter wereld in Azië staan.

De Aziatische tijger is het laatste decennium dan ook echt losgebroken. Het BBP van Nanjing is in 2011 bijvoorbeeld met 12% gegroeid. Een duizelingwekkend getal waar ook duizelingwekkend hoge gebouwen bij horen. Voor Rotterdam is dit overigens ook goed nieuws. Al het geld wat in Azië verdient wordt moet ergens geïnvesteerd worden, ook in andere werelddelen. Een uitgelezen kans voor Rotterdam! Naast het European China Center wat nu door de Shanghai Construction Group op Katendrecht gebouwd wordt is er voor een Aziatische firma vast nog een plekje vrij in het Rotterdam Central District.

100m+ torens van Rotterdam en de 25 hoogste gebouwen ter wereld. © Skyscraperpage

Toekomst
In januari van dit jaar zijn in Jeddah de voorbereidingen voor de bouw van de ruim één kilometer hoge Kingdom Tower van start gegaan en wereldwijd zullen in 2020, zoals het er nu naar uit, de tien hoogste torens allemaal in het Midden- en Verre Oosten staan. Het 473 meter hoge Lakhta Center in St. Petersburg zal het hoogste gebouw van Europa worden en om alles even in perspectief te plaatsen; het hoogste gebouw van Nederland haalt niet eens de top 1.000 van hoogste gebouwen ter wereld.
Is dit de toekomst van hoogbouw? Moeten we in Rotterdam, net zoals in Jeddah, ook torens van een kilometer hoog gaan bouwen óf blijven we door de crisis letterlijk en figuurlijk met beide benen op de grond staan?

Rotterdam zou Rotterdam niet zijn zonder nieuwe hoogbouwprojecten. Dus ook dit jaar gaat de schop in de grond voor een nieuwe toren; de 125 meter hoge kantoortoren First Rotterdam. Daarna wordt het koffiedik kijken. Torens van een kilometer hoog hoeven we in Rotterdam niet te verwachten, maar de hoogbouwplannen van voor de crisis zijn nog lang niet opzij geschoven. Wie weet wordt de Rotterdamse skyline de komende jaren nog verrijkt met de 188 meter hoge Zalmhaventoren, of de 170 meter hoge Baltimore op de Wilhelminapier. En wat te denken van de Cooltower, vlakbij de Witte de Withstraat. Rotterdam is nooit af, gelukkig maar, en deze dynamiek is misschien wel het grootste ‘monument’ van de stad.

2 gedachten over “RTM XL’s Hoogbouw Overzicht 2012

  1. Ik ben erg benieuwd naar je mening over De Rotterdam. Vind je niet, dat de historische pakhuizen in het niet verdwijnen achter deze kolos en Rotterdam zo telkens weer zijn verleden (letterlijk) de rug toekeert?

  2. Het verleden was lange tijd verscholen op een in onbruik geraakte Wilhelminapier. Met de ontwikkelingen die hier gaande zijn hebben de historische pakhuizen juist de aandacht gekregen die het verdient, in combinatie met nieuwe ontwikkelingen die de Wilhelminapier een bijzonder en vooral aantrekkelijk stukje Rotterdam maken! Jammer dat de havenkranen hier zijn verdwenen, want die hadden dat havenverleden nog extra kunnen accentueren.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.